فلک‌ریز و فلک‌خیز است کولاب

author

  • جمعه‌خان تیمورزاده استادیار
Abstract:

«فلک» سرود مردمی ختلانیان منطقۀ کولاب است که با نام‌های «رازهای عرفانه»، «ندای ملکوت»، «راز و نیاز»، «فراق یوسف»، «شور قیامت»، «فریاد دوری‌ها» و «آوای شوریده‌ها» مشهور جهانیان شده است. بعدها این سرودۀ عارفانه به‌نام «سرودۀ عارفان بلخی» مشهور می‌شود. «فلک» اصلاً محصول تفکر شعرای صوفی‌طبع و از رازهای ملکوتی آن‌ها در مراقبت از نفس و ارتباط روحانی با خالق ازلی بوده است. آغازگر بزم فلک، نظم و نظام عارفانه و لحن برا و عاشقانه و صدای «یاهو» گفتن صوفیان بود و اساساً «سرودۀ فلک» ترانۀ عارفانه بوده که هرکسی نمی‌توانسته است به عمق آن فرورود و بیشتر شنوندگان آن را شاگردان مکتب‌های حرفه‌ای و استادان تشکیل می‌دادند. چکن‌دوزی کولابی نیز مطابق برخی از منابع تاریخی بسیار قدیمی، نمادی از سرودهای فلک است. نگارنده معتقد است که مکتب فلک‌سرایان ختلان قدیم تا به امروز درحال رشد و ترقی بوده و ختلانیان این امانت را از گذشتگان خویش در طول قرن‌ها به میراث گرفته و ارج نهاده و نگاه داشته‌اند و بر این باور است که کولاب باستانی فلک‌ریز و فلک‌خیز است و شناخت بیشتر این منطقۀ باستانی از این نظر نیازمند پژوهش‌های بیشتری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فلک ریز و فلک خیز است کولاب

«فلک» سرود مردمی ختلانیان منطقۀ کولاب است که با نام های «رازهای عرفانه»، «ندای ملکوت»، «راز و نیاز»، «فراق یوسف»، «شور قیامت»، «فریاد دوری ها» و «آوای شوریده ها» مشهور جهانیان شده است. بعدها این سرودۀ عارفانه به نام «سرودۀ عارفان بلخی» مشهور می شود. «فلک» اصلاً محصول تفکر شعرای صوفی طبع و از رازهای ملکوتی آن ها در مراقبت از نفس و ارتباط روحانی با خالق ازلی بوده است. آغازگر بزم فلک، نظم و نظام عا...

full text

ادبیات کولاب

کولاب که در گذشته قسمتی از ولایت تاریخی ختلان (خَتَلان،‌ خُتَلان) محسوب می‌شد، مکان شاعران مردمی، گوینده‌ها، دانندگان افسانه و روایت‌ها، رباعی‌سرایان، دو‌بیتی‌گویان و کوراغلی‌خوانان بود. از معلومات منابع تاریخی برمی‌آید که در قرن دهم میلادی، ختلان بخشی از دولت سامانیان بوده و در آن علم و ادب و فرهنگ وجود داشته است. طبق تحقیقات انجام‌شده، در آثار تاریخی و سرچشمه‌های ادبی راجع به نمایندگان ادبیات فار...

full text

ادبیات معاصر کولاب

کولاب یکی از شهرهای باستانی کشور تاجیکستان است که در طی قرن های گذشته خاستگاه شخصیت‌های بزرگ علمی، فرهنگی و ادبی بوده است. در چند دهۀ اخیر نیز از این منطقه شاعران و نویسندگان جوان وارد عرصۀ ادبیات شده‌اند. این ادیبان پروردۀ زمان استقلال بعد از فروپاشی شوروی هستند؛ بدین سبب موضوع و مسئله‌های مورد‌تصویر ایجادیات این ادیبان با جریان‌هایی که در کشور صاحب استقلال تاجیکستان رخ می‌دهد، به‌شدت در ارتبا...

full text

ادبیات کولاب

کولاب که در گذشته قسمتی از ولایت تاریخی ختلان (خَتَلان، خُتَلان) محسوب می شد، مکان شاعران مردمی، گوینده ها، دانندگان افسانه و روایت ها، رباعی سرایان، دو بیتی گویان و کوراغلی خوانان بود. از معلومات منابع تاریخی برمی آید که در قرن دهم میلادی، ختلان بخشی از دولت سامانیان بوده و در آن علم و ادب و فرهنگ وجود داشته است. طبق تحقیقات انجام شده، در آثار تاریخی و سرچشمه های ادبی راجع به نمایندگان ادبیات فارس...

full text

پیرامون افسانه‌های مردم کولاب

افسانه‌ها به‌طور کلی در زندگی و ادبیات هر قوم و ملتی دارای اهمیت و شایستۀ مطالعه است. در کولاب و منطقه‌های دیگر سرزمین ختلان نیز افسانه دارای جایگاه ویژ‌ه‌ای بوده و توجه محققان را به‌منظور گردآوری فولکلور مردم این منطقه برانگیخته است. نگارندۀ این مقاله نیز چند سالی است که به گردآوری مواد فولکلوری مشغول بوده و در طی سال‌ها تحقیق و براساس دیده‌ها و پرسش‌ها به این نتایج دست یافته است: 1. افسانه هم...

full text

آثار معماری کولاب و اطراف آن

شهر کولاب در فاصلۀ دویست کیلومتری از قسمت جنوب و شرق پایتخت تاجیکستان در ساحل دریای یاخْسو، در دامنۀ رشته‌کوه حضرت شاه جایگیر است. از همین منطقه طی صدها سال راه کاروان از هند و افغانستان امروزه می‌گذشت؛ درنتیجه در سده‌های میانه کولاب با تاریخ و فرهنگ غنی خود به یکی از شهر‌های بزرگ منطقة ختلان تبدیل شد. در حدود کولاب و اطراف آن آثار معماری دوره‌های گوناگون باقی مانده‌اند که از نمونه‌های آن می‌توا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 11

pages  25- 28

publication date 2006-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023